Байгал далайhаа холо бэшэ, мүнөө сагта эхирид буряадай hууhан газар дээрэ, үхэр, моринойшье үгы сагта, Буряадай гэжэ нэрэтэй үндэр наhатай ангуушанай Булагад, Эхирэд ба Хоридой гурбан хүбүүд ажаhууhан гэхэ.

Эдэ аха дүүнэр гай тодхор болоогүй байхадань, гашуудал гэжэ мэдээгүй, жаргалтай hууhан байна. Харин гэнтэ гай тодхор, ган гасуур болобо. Анхан сагта аханар агнуурида гаража, хэдэн hара хүрэхэ ангай мяха оложо асардаг бэлэй. Харин тэрэ жэлдэ ган гасуур боложо, зуд таража, шубуу ба ан амитад хомор болоhон байна. Аханар агнуурида гаража, олон үдэр үүр сайхаhаа харанхы болотор ябажа, нэгэшье ан барингүй бусадаг болобо. Гэдэhэниинь үлдэжэ,хотонь хоршогоножо эхилбэ. Нэгэтэ Булагад, Эхирэд хоёр аханартань талаан буужа, зургаан томо гүрөөhэ бариба hэн ха. Хоридой орой гэртээ хооhон бусажа ерэхэдэнь, аханарынь эдеэлжэ hууба.Тэдэнь дүүдээ гансал нэгые үлеэhэн байжа, Хоридой булхай ябадал гаргабат гэжэ дураа гутаад: бидэ гурбан аханар байнабди. зургаан гүрөөhэ барибат, яахадаа намда нэгые орхибот гэжэ хэлэбэ.

Аханарынь дүүгээ харан, иигэжэ хэлэбэ:

- Дүүтэмнай, бидэшни тоо бодолгодоо тулюурхан байнабди гэбэ.

Хоридой ехээр уурлажа, аханарайнгаа hуршануудыень хухалжа хаяад, Байгал далайн урда зүг руу гаража ябаhан гэхэ. Гэнтэ далайн эръедэ хун шубууд бууба. Тэдэ хубсаhаа тайлажа, арюун гоохон дангинанар болон хубилаад, уhанда оробо. Хоридой нэгэнэйнь хубсаhыень абажа нюужархиба. Хун дангинууд уhанhаа гаража хубсалхадань, нэгэниинь хубсаhаа оложо ядан байба. Хоридойн бургааhан сооhоо гарахадань, бэшэниинь залд гэжэ ниидэшэhэн гэхэ.

- Хубсаhыемни бусаагыш даа – би шамаайе гомдохоохогүйб. Һанаа hаашни, шамда хадамда гарахаб, бэрхэ хүбүү түрэжэ үгэхэб.

Тиигэжэ хэлэхэдэнь, Хоридой хубсаhыень гаргажа үгэбэ, дангина басаган тэрэнээ хэдэржэ удаганда адли болобо. Сугтаа Саяан руу ошожо, тэндэ ажаhууhан гэдэг. Хүбүүтэй болобо, hүүлдэнь үшөө хүбүүн түрэбэ.

Иигэжэ түнхэнэй буряадай уг үдэбэ. Тэрэ сагта Саяан уула багахан добо шэнги харагдадаг бэлэй, харин гэрэй мал ан амитан мэтэ тайга соогуур бэлшэдэг байhан. Нээрээшье, Түнхэнэй буряадууд Эрхүүгэй саанаhаа ерэhэн гэжэ домогтой.