Буряад ороной байгаалиин музей 1983 оной июлиин 12-то М. Н. Хангаловай нэрэмжэтэ Хизаар ороноо шэнжэлгын музейн байгаалиин таһагай дэргэдэ нээгдэһэн юм.Мүнөө Буряад ороной байгаалиин музей – байгаалиинзүйлнүүдые шэнжэлгын газарнуудай дунда түрүү, «Открытый музей» («Yзэсхэлэн дэлгэдэг нээмэл музей») гэhэн Эблэлэй гэшүүн, Россиин ИКОМ-ай байгаали-түүхын музейнүүдэй Эблэлэй гэшүүн, газарай зураг байгаалида байhан хэбээрнь байгуулха аргаар баригдаһан зүйлнүүдтэй Сибириин болон Алас Дурнын нютаг можонуудай ори ганса музей болоно.

Музей байгуулгын голзорилго – байгаалияа хамгаалгые идхалга. Ажал ябуулгын гол хараануудайнь нэгэн хадаа үзэсхэлэнгэй зүйлнүүдые дэлгэхэ ажал болоно. Үнгэрһэн жэлнүүдэй ажал ябуулга харахада, энэ музейн дэлгэжэ, байгуулжа шадаха зүйлнүүдэй олон янза барагдахаар бэшэ.

Музейн эгээүнтэй сэнтэй суглуулбаринуудайнь хубинууд байгаалиһаа суглуулагдаһан юумэнүүд болоно, тэдэнэй хэрэгтэйболбосоруулгын ажал хэгдэжэ,үни удаан хадагалха, шэнжэлхэ аргатай болгонхой.

Буряад ороной байгаалиин музейдэ дабтагдашагүй байгаали, ашагта малтамалнуудай баялиг, гайхамшагта ургамалнуудай ба амитадай аймаг, Байгал далайн шухаг харуулһан хори гаран мянган табигдаһан юумэнүүд 5 танхимда дэлгээгдэнхэй.

Байгаалиин музейн ажал ябуулга хэдэн шэглэлнүүдтэй: үзэсхэлэн дэлгэлгын, жасын, гэгээрэлэй, эрдэмэй хүдэлмэриин. Энэ музейн дурадхадаг элдэб янзын үзэмжэнүүд барагдашагүй: нүүдэл ба тогтомол, хамтаруулагдаһан ба уласхоорондын, ойн баяр ёһололнуудай, мүрысөөнүүдэй болон бусад. Тэдэ музейни танхимуудта ба нүүдэл талмайнуудташье харуулагдадаг.

Һүүлшын жэлнүүдтэ эгээ сэнтэй үзэмжэнүүд: «Дэлхэйн эрбээхэйнүүд», «Һэеы гэрэй үүдэ нээжэ…», «Буряад орон, Замбуулин, Байгал далай», «Хитад гүрэн руу орохо билет», «Хосорhон байгаалиин мүрнүүд», «Буряад газарай баялиг», «Байгалай гүнзэгыдэ Мирэй шэнжэлгэнүүд», Монгол, Хитад, Болгари гүрэнүүдтэ дэлгэгдэһэн уласхоорондын — «Сэлэнгэ – хилэгүй мүрэн», «Монгол ороной болон Буряад Уласай арадуудай түүхэдэ мориной үүргэ», «Байгал далай– дэлхэйн зэндэмэни»), «Абарга гүрбэлнүүдэй үе. Губида олдоhон зүйлнүүд».

Музейдэ ерэгшэдэй дунда шэнэ гэгээрэлгын шэглэлтэй «Полёт по Солнечной системе» гэжэ планетариин бэлэдхэл тусхай суутай болонхой. Тусхай программын туһаар мүшэтэ огторогойн зураг гаража, Наранай системын багса мүшэдые ба зүйлнүүдые хараха, үзэхэ арга олгогдоно. Энэ нүүдэл үзэмжэ Буряад Уласай ажаһуугшадта ёһотой бэлэг болобо.

Буряад Уласай байгаалиин музей харагшадые үзэмжэнүүдтээ, экскурсинуудта, гэгээрэлгын наадануудта, мүрысөөнүүдтэ, мультмедийна программануудта урин байна.